تابلوی تار و پود فرش تن تا پرواز مرغ جان اثر گالری چارگوش مدل 2226

تفسیری جامع بر تابلوی سفر پرواز، تجلی شعر مولانا در بال‌ های سپیدِ هستی

مقدمه: از طنینِ شور "مولانا" تا رقصِ "مرغ جان بپریده" در بومِ بی‌کران وجود

هنر، همواره آینه‌ای بوده است برای بازتاب لایه‌های عمیق وجود انسان، مفاهیم فلسفی، و پیوند فرد با میراث فرهنگی‌اش. در میان ژانرهای متنوع هنری، تابلوی بال‌های روی فرش ایرانی با الهام از شعر مولانا 'خوش بود فرش تن نور دیده، خوش بود مرغ جان بپریده' و با الهام از غزل‌های پرشور و عرفانی مولانا، به تصویر کشیده شده است، نمونه‌ای درخشان از این هم‌نشینی هنرمندانه است. این اثر، نه تنها زیبایی بصری طرح‌های سنتی ایرانی را به نمایش می‌گذارد، بلکه با فضاسازی آبسترکت و چینش عناصر نمادین، به بیان عمق مفاهیم پرواز روح، رهایی از قیدِ تن، و شوق وصال با معشوق ازلی می‌پردازد.

شعر سترگ مولانا، که جان‌مایه‌ی مفهومی این تابلو را تشکیل می‌دهد، چنین است:

"خوش بود فرش تن نور دیده خوش بود مرغ جان بپریده"

طرح فرش طرح گنبد آنتیک در زمینه آبسرکت تابلو که گویی رنگها در هم مخلوط و فضایی نوین را به این طرح ایحاد میکنند تابلو رسم شده با رنگهای متفاوت سبز و طلایی و مشکی با رگه های ثرمز رنگی که گویا رگهای جان این تابلو هستند ادغام شده روی فرش در دو طرف طرح بال های فرشته ای بصورت گسترده به رنگ سفید طراحی شده و در فضای تیره با این بالها رنگ و نوری الهی را ایجاد کرده." این شرح جامع، کوششی است برای غواصی در لایه‌های هنری، ادبی، مفهومی و عرفانی این اثر، تا از رمزهای نهفته در مفهوم "فرش تن"، "مرغ جان"، "بال‌های سپید"، و تأثیر رنگ‌ها و طرح‌های سنتی در بستر حکمت و عرفان پرده برداشته شود.

بخش اول: در بیکران کلام مولانا - از فرشِ تن تا پروازِ مرغِ جان

برای ورود به جهان این تابلوی هنری، ضروری است ابتدا به کالبدشکافی ابیات مولانا بپردازیم که اساس مفهومی تابلو را شکل می‌دهد:

۱. "خوش بود فرش تن نور دیده"

• فرش تن: اشاره به بدن مادی انسان که در ادبیات عرفانی، گاه به عنوان مانعی برای پرواز روح در نظر گرفته می‌شود. اما در این بیت، با واژه‌ی "خوش" و "نور دیده" همراه است.

• نور دیده: نمادی از نورِ معرفت، بصیرت و آگاهی است.

• مفهوم کلی: این مصرع، به این حقیقت اشاره دارد که بدن مادی (فرش تن)، زمانی ارزشمند و "خوش" می‌شود که با نور معرفت و آگاهی درونی روشن شده باشد. این بدن، دیگر زندان روح نیست، بل‌که بستری برای تجلی نور الهی می‌شود.

۲. "خوش بود مرغ جان بپریده"

• مرغ جان: نمادی از روح انسان که همواره در اشتیاق پرواز و رهایی است.

• بپریده: یعنی از قفس تن رها شده و به سوی معشوق ازلی پرواز کرده است.

• مفهوم کلی: این مصرع، به شوق و لذت پرواز روح و رهایی از قید و بندهای مادی اشاره دارد. مولانا می‌فرماید که لحظه‌ی رهایی روح از جسم، لحظه‌ای خوش و پر از سعادت است. این پرواز، نمادی از وصال با حقیقت مطلق است.

پیام کلی شعر: این دو مصرع، به زیبایی فلسفه‌ی رهایی و تعالی روح در بستر عرفان را به تصویر می‌کشد. مولانا با زبانی ساده، اما عمیق، به این حقیقت اشاره دارد که بدن مادی زمانی ارزشمند است که حامل نور معرفت باشد، اما اوج سعادت و خوشبختی، در پرواز و وصال با حقیقت مطلق است. این شعر، بستر فکری و مفهومی تابلوی نقاشیخط است و مفاهیمی چون پرواز روح، رهایی از جسم، و شوق وصال را در خود جای داده است.

بخش دوم: کالبد هنری تابلو – از طرحِ فرش تا درخششِ بال‌هایِ سپید

تابلوی "سفرِ پرواز"، با الهام از این ابیات پرمغز مولانا، به تجسمی بصری از این مفاهیم پرداخته است:

۱. بال‌های فرشته‌ای به رنگ سفید:

• بال‌های سپید: نمادی مرکزی و قدرتمند در تابلو. این بال‌ها اشاره به:

  • پرواز و رهایی: تجسمی از "مرغ جان بپریده" و رهایی از قید و بندهای دنیوی.

  • پاکیزگی و طهارت: رنگ سفید نماد پاکی، معصومیت و طهارت روح است.

  • نور و الوهیت: بال‌های فرشتگان نمادی از عالم بالا، نور الهی و حضور موجودات آسمانی هستند.

  • گسترش و وسعت: بال‌های گسترده، بیانگر وسعت روح و آمادگی برای سفر به بی‌نهایت است.

۲. طرح فرش با الگوی گنبد آنتیک در زمینه:

• فرش تن: این طرح می‌تواند نمادی از "فرش تن" باشد که در شعر مولانا آمده است. طرح‌های سنتی و پیچیده‌ی آن، می‌توانند نمادی از پیچیدگی‌ها و جزئیات جهان مادی باشند که روح در آن قرار گرفته است.

• طرح گنبد آنتیک: نمادی از:

  • معماری ایرانی-اسلامی: اشاره به هویت فرهنگی و هنری ایرانی.

  • گنبد: نمادی از آسمان، عالم بالا و جایگاه خداوند است.

  • آنتیک: حس قدمت، ارزش و اصالت را منتقل می‌کند.

• پس‌زمینه آبسترکت و رنگ‌های مخلوط: زمینه تابلو آبسترکت است و رنگ‌های آن (سبز، قرمز، مشکی) به گونه‌ای درهم آمیخته‌اند که حسی از پویایی، درهم‌تنیدگی و انرژی را منتقل می‌کنند.

۳. پالت رنگی خاص و معنادار:

• سبز و طلایی: این رنگ‌ها در پس‌زمینه، با مفاهیم عرفانی پیوند عمیقی دارند.

  • سبز: نماد بهشت، حیات، سرزندگی و رستگاری است.

  • طلایی: نماد نور الهی، حکمت و ارزشمندی.

• مشکی با رگه‌های قرمز: رنگ مشکی عمق و رمز و راز را منتقل می‌کند. رگه‌های قرمز، می‌توانند نمادی از:

  • شوق و عشق: عشق سوزان و شور عارفانه.

  • حیات و انرژی: "رگ‌های جان" که تابلو را زنده می‌کنند.

  • تضاد و کشش: کشش میان تیرگی عالم مادی و سرخیِ شورِ عشق.

• تضاد با بال‌های سفید: بال‌های سفید در تضاد با زمینه تیره‌تر و رنگارنگ قرار گرفته‌اند که این تضاد، به مفهوم رهایی و نور در برابر تاریکی و قید اشاره می‌کند.

بخش سوم: تحلیل هنری-مفهومی – از بال‌های پرواز تا بیانِ رهایی

تابلوی "سفرِ پرواز"، با تلفیق بی‌نظیر فرم و محتوا، بیانگر مفاهیم پیچیده‌ای است:

۱. تجسمِ "مرغ جان بپریده":

• بال‌های سپید در مرکز تابلو، تجسمی بصری از "مرغ جان بپریده" هستند. گویی این بال‌ها در حال پرواز از روی "فرش تن" (طرح‌های سنتی) به سوی عالم بالا هستند.

۲. "فرش تن نور دیده":

• طرح‌های زیبا و رنگارنگ پس‌زمینه، با حضور بال‌های سفید (نور)، به زیبایی مفهوم "فرش تن نور دیده" را به تصویر می‌کشند. بدن انسان زمانی زیبا و ارزشمند است که حامل نور و معنویت باشد.

۳. تضادِ رنگی و مفهومی:

• تضاد میان رنگ‌های تیره و پیچیده‌ی زمینه با بال‌های سپید و ساده، به زیبایی تضاد میان عالم مادی و عالم معنوی را به نمایش می‌گذارد. این تضاد، بیننده را به سوی انتخابِ مسیرِ رهایی و نور دعوت می‌کند.

۴. ریتم و حرکت درونی:

• ریتم بصری درهم‌آمیختگی رنگ‌ها و طرح‌های زمینه، حسی از زندگی و حرکت درونی را منتقل می‌کند. این حرکت، می‌تواند تداعی‌گر بی‌قراری روح و شوق آن برای پرواز باشد.

۵. دعوت به تجربه‌ی شهودی:

• فضای آبسترکت تابلو، بیننده را به سوی تجربه‌ای شهودی و غیر کلامی دعوت می‌کند. این اثر، تنها برای دیدن نیست، بل‌که برای "احساس" و "درک" شور عرفانی و حکمت نهفته در کلام مولانا است.

بخش چهارم: لایه‌های فلسفی و عرفانی – از پرواز تا وصال

این تابلو، مفاهیم عمیق فلسفی و عرفانی را به زبانی بصری بیان می‌کند:

۱. "بال" به مثابه‌ی ابزارِ پروازِ روح:

• بال، در عرفان نماد ابزار و وسیله‌ای است که روح برای پرواز به سوی حقیقت از آن استفاده می‌کند. این ابزار، می‌تواند عشق، معرفت، یا ایمان باشد.

۲. "فرش تن" و "عالم خاک":

• طرح فرش نمادی از "عالم خاک" است که انسان در آن زندگی می‌کند. پرواز از روی این فرش، نمادی از رهایی از تعلقات دنیوی و سفر به سوی عالم پاک است.

۳. رنگ‌های زمینه و "تجربه‌ی زندگی":

• رنگ‌های متنوع و درهم‌آمیخته (سبز، طلایی، مشکی، قرمز) می‌توانند نمادی از مجموعه‌ی تجربیات، احساسات و رویدادهای زندگی باشند که روح از میان آن‌ها به پرواز درمی‌آید.

۴. بال‌های سپید و "حضور الهی":

• بال‌های سپید در عرفان، می‌توانند نمادی از حضور فرشتگان یا امدادهای الهی باشند که روح را در مسیر پرواز یاری می‌کنند.

۵. ترکیب سنت و مدرنیته:

• این تابلو، با ترکیب طرح‌های سنتی و آنتیک با یک زمینه‌ی آبسترکت و مدرن، پلی میان گذشته و حال می‌زند و نشان می‌دهد که مفاهیم عرفانی، همواره با زبان‌های هنری معاصر نیز قابل بیان هستند.

بخش پنجم: ابعاد زیبایی‌شناختی و کاربردی - از بوم تا فضای خانه

این تابلوی نقاشیخط، علاوه بر مفاهیم عمیق، دارای ارزش‌های زیبایی‌شناختی و کاربردی نیز هست:

۱. ترکیب‌بندی مرکزی و تعادل بصری:

• قرار گرفتن بال‌های سپید در مرکز تابلو، یک ترکیب‌بندی قوی و متعادل ایجاد می‌کند که توجه بیننده را مستقیماً به نقطه کانونی (بال‌ها) جلب می‌کند.

۲. پالت رنگی جسورانه و معنادار:

• استفاده از رنگ‌های متنوع در پس‌زمینه، یک تضاد بصری قدرتمند و زیبا ایجاد کرده است. این ترکیب رنگی، حسی از رمز و راز، عظمت، و در عین حال زندگی و امید را منتقل می‌کند.

۳. ایجاد فضای عرفانی و هنری ایرانی در دکوراسیون:

• این تابلو، با مضمون عمیق و ترکیب بصری خود، فضایی تأمل‌برانگیز، هنری و معنوی در هر فضایی ایجاد می‌کند.

• مناسب برای دکوراسیون‌های خاص: با توجه به مفهوم عمیق و رنگ‌بندی خاص، این تابلو برای دکوراسیون‌هایی که به دنبال ایجاد فضایی لوکس، مدرن، و دارای اصالت ایرانی هستند، بسیار مناسب است و می‌تواند نقطه‌ی کانونی و عنصر هویت‌بخش فضا باشد.

۴. نقش الهام‌بخش و یادآور:

• این تابلو، می‌تواند به عنوان یک منبع الهام و یادآور برای مفاهیم پرواز روح، رهایی، و پیوند با میراث فرهنگی و عرفانی عمل کند و بیننده را به سوی تفکر در ماهیت هستی و جایگاه انسان در آن سوق دهد.

۵. هنر به مثابه‌ی زبان مشترک:

• تلفیق طرح‌های سنتی ایرانی،  و مفاهیم جهانی رهایی و پرواز، این تابلو را به اثری تبدیل می‌کند که نه تنها برای مخاطبان ایرانی، بل‌که برای تمامی علاقه‌مندان به هنر و عرفان در سراسر جهان جذاب است و به عنوان یک زبان مشترک عمل می‌کند.

نتیجه‌گیری: تابلویی از جنسِ بال‌هایِ رهایی و کلامِ جاویدانِ مولانا

تابلوی "سفرِ پرواز: تجلیِ شعرِ مولانا در بال‌های سپیدِ هستی"، اثری فاخر و پرمعناست که با تلفیق بی‌نظیر فرم و محتوا، به بیانیه‌ای قدرتمند از فلسفه‌ی رهایی و حکمت‌آمیز مولانا تبدیل شده است. این تابلو، با بهره‌گیری هوشمندانه از بال‌های سپید و زمینه آبسترکت با طرح‌های سنتی، نه تنها یک اثر هنری زیبا، بل‌که یک تجسم بصری از قدرت کلام مولانا در یادآوری حقایق هستی و اهمیت رهایی "مرغ جان" در مسیر زندگی است.

این تابلو، بیش از یک قطعه هنری، آینه‌ای بازتاب‌دهنده‌ی این حقیقت است که اوج خوشبختی انسان، نه در دلبستگی به امور دنیوی، بل‌که در پرواز به سوی حقیقت مطلق است. این اثر، گواهی است بر این حقیقت که هنر، می‌تواند عمیق‌ترین مفاهیم فلسفی و عرفانی را به زبانی بصری منتقل کند و به هر فضایی که در آن قرار گیرد، حسی از تأمل و عمق معنوی را هدیه می‌دهد

- با تکنیک طراحی دیجیتال و چاپ بسیار نفیس - طراح: احمد قلی زاده

- مجموعه تابلوهای گالری چارگوش با بیش از یک دهه خلق آثار هنری تلاشی است برای ارتقای زبان بیان هنر ایران زمین.

- این آثار دارای فضا سازی های عمیق و مجموعه بسیار گسترده ای از طرح های زیبای مفهومی و اورینتال فارسی با الهام از سروده های اساطیر ادبی ایران زمین، تلفیقی از عشق و فضای لامتنهیست از نور بسوی زیبایی ... - این آثار با تکنیک دیجیتال طراحی و با چاپ بسیار نفیس پنجره ای متفاوت از انتخاب طرح و هنر پارسی را به مردم هنردوست ایران زمین تقدیم نموده اند